Menua

2016/10/29

Ondo gaudela sinetsi diegu

Jada ez digute oihu egiten
ez digute ezer inposatzen,
ez dizkigute belarriak
aginduz betetzen
Orain aginduak
xuxurlatu egiten dizkigute
belarrira, goxo,
eta badirudi
askeak garela,
badirudi
ez gaudela zapalduta,
eta agian
horixe da arazoa:
ongizate egoeran gaudela esan digute
eta guk ondo gaudela sinetsi diegu.

2016/10/26

Egiak

Gezurrez osatutako 
mundu honetan 
zaila da zinez 
egia zeinek dioen erabakitzea, 
gehienbat 
bakoitzaren egiak 
ez duelako 
ondokoarenarekin 
inongo zerikusirik, 
eta egia benetakoa,
denon egia dena,
inork 
esaten ez duelako, 
hori egiten duena 
iraultzaile burugabea 
besterik 
ez delako.

Dios ezagutu nuenekoa

"Kalera irten eta ez nuen inor ikusi, / Kalera irten eta ez nuen inor ikusi, / O jauna!, jaitsi zaitez azkenez / ezen Infernuan ez baitago inor." Zioen Leopoldo María Panerok. Zoro zegoen, edo hori zioten medikuek behintzat. 
Kalean noa, bakarrik. Astelehen arratsaldea, udazkena hasi berri, hego haizea. Kalearen bukaeran agertu da Txus, Arrasateko zoroa. Denok ezagutzen dugu; nori ez dio ba "Qué feo es Mondragón cuando nieva" bat bota abuztuko egunik itsaskorrenean... Onartuko dut beldur puntua sartu zaidala; mobila hartu eta aurrera jarraitu dut. Hortxe heldu da iruzkina: "Qué va, si Dios soy yo" esan dit. Aurrera jarraitu du, besterik gabe.  Leopoldo, kasu egin dizu Jaunak, etorri da. Zu beharrean, ordea, ni aurkitu nau Infernuan, bakarrik.

2016/10/17

Gorroto nuen poesia

Txikitan gorroto nuen poesia. Gustatzen zitzaidan idaztea, maite nuen irakurtzea, baina poesia ez, sekula. Zentzurik ez zuela iruditzen zitzaidan, hitz gutxiegi zituela testu bat osatzeko, paper gehiegi uzten zuela zuriz alde bakoitzean. Iruditzen zitzaidan poesia ez zela benetako literatura, nik irakurtzen nituen ipuin paregabeen mailan egoten saiatuagatik ere ez zela sekula istorio bat kontatzeko gai izango. Hitzak falta zitzaizkion, zurian beltz jarritakoa ez zen nahikoa ganorazko ezer esateko.
Ez nekien zer zen poesia, ez nuen sekula poesia bat irakurri. Aurreiritzi hutsak ziren guztiak, baina aizu, halakoa nintzen umetan; baita ez hain umetan ere. Nork esango ziokeen hamar urteko neskatilatxo hari burua hautsiko zuenik lau hitz madarikaturi zentzua eman nahian, bere buruari "poeta" edo deitzeko saiakera desesperatuan...

2016/08/19

Joko Olinpiko domestikoak

Kanpineko komuna, bost konketa segidan, bost neska hortzak garbitzen. Ni hirugarrenean; eskuinean neska frantses ongi jantzia, hogeita hamar bat urte, hortzetako elektrikoarekin, beti eduki nahi baina sekula izan ez dudan horietako batekin. Haren ondoan umetxo bat, begiak kliskatu orduko bere egitekoa bukatu duena, hortzetako pastak pare bat burbuila atera dituela ikusterako tu egin eta poz pozik egin du buelta. Ezkerrean andre nagusi bat, bere gezurretako hortzak asko garbitzeko beharrik ere ez duela dirudiena. Eta han, iskinan, nire lehiakideetan konpetenteena: nerabe aparatuduna, eskuilarekin mila modutara hortzak garbitzen dirauena, artelan bat balira nola. Emakume nagusia eta umea joan dira jada; eskuila elektrikoarena, dirudienez lana azkarrago egiten duela-eta berehala abiatu da beste bien atzetik. Nerabeak lanean dirau, poliki, tentuz; ni konturatu ere ez naiz egin, baina lerdea darit, hainbeste burbuilaren artetik. Lotsaz tu egin, eta lehian jarraitu dut, urrezko dominaren bila. Ja ez dut zer garbitu ere, baina berdin dio; behin eta berriro errepasatu ditut etxean banengo ametsetan ere garbituko ez nituzkeen lekuak. Amore ematekotan nagoela, nerabeak ura ahoan sartu, pare bat buelta eman eta bota egin du. Hortzetakoa busti, lehortu eta gorde egin du. Hantxe abiatu da nire konpetentzia, eta bakarrik geratu naiz, garaile, eskumuturra ahituta baina inoizko irribarrerik handi eta garbienarekin. Joko Olinpiko domestikoak, eta inoizko garaipenik zentzugabeena niretzat.

2016/05/20

Moleskinea

Moleskine bat izan zen nire oparia Gabonetan. Moleskine bat, bai; aitaren ilusio aurpegiagatik deduzitu nuen bazela zerbait, gustatuko zitzaidala. Izen potoloa zuen, izan ere: Moleskine bat... Auskalo. Aitaren eskuan aise sartzen zen paketetxo bat jaso nuen. Ireki, eta, aitortu behar dut, desengainua hartu nuen. Koaderno gorri txikitxo bat zen, eta "Moleskine, Legendary Notebooks" zeraman idatzita. "Angel Lertxundik Moleskineei buruz idatzi zuen duela gutxi, Maria. Oso mitikoak dira, irakurri." Interneten bilatu nuen berehala, noski. Web orri propioa zuen koadernoak... Van Goghek, Picassok eta Angel Lertxundik erabiliak, artista-koadernoak ziren inondik inora. Boteretsu sentitu nintzen orduan, ardura handi bat izango banu nola. Nirearen gisako koadernoak artez bete zituen jendeak, arte hutsez, mila itxuratako artez. Gogoko nuen ardura zen, hala ere; nire betebeharra zen koaderno hura artez betetzea, nire hitzez, nire zirriborroez, nire marrazki gorabeheratsuez, nire ideiez eta poesia izatera heldu nahi zuten haiez. Betebehar hura hartu nuen nire gain, eta erronka onartu: koaderno hura izango zen nire altxor ttipia, eta ahal nuen heinean barruan nuen arte guztia hustuko nuen bertara.



2016/04/25

Idatzitakoaren gainean

Idatzita zegoenaren gainean idatzi dut gaur, behin eta berriz. Aurretik idatzita zegoen zerbait idatzi dut beste batzuek idatzitakoaren gainean, eta nire izena jarri diot. Idatzi gabeko koadernorik aurkitu ez dudalako izan da, eta inork erabili gabeko koadernorik ez zegoelako. Badaude ia inork ikutu ez dituen koadernoak, baina urrunegi geratzen zaizkit oraindik. Momentuz, nahikoa dut behin eta berriz berridatzitako lerroen artean geratzen diren hutsuneak betetzearekin, eta koaderno erabilietako hitzak nire boligrafoaz errepasatzearekin.

2016/03/29

Izenaren garrantzia

Mila aldiz zeharkatu ditudan kaleetan zehar abiatu naiz metro geltokirantz. Kaletxo txikiak, xarmantak oso; hala ere, denborak eta errutinak ohiko bihurtu dituzte ja. Tunelean sartu bezain laster musika goxo batek bete dizkit belarriak. Bibolin jole gazte bat ikusi dut urrunean, paretaren kontra jarrita. Gerturatu, eta gelditu egin naiz bere aurrean, nire pausoen oihartzunak melodia perfektua zapalduko duen beldurrez. Neskak hazpegi markatuak ditu; oso denbora gutxian asko hazi behar izan balitz nola. Begiak itxita ari da jotzen; ez eskuekin soilik, gorputz osoarekin baizik. Hogei urte baino gehiago ez ditu izango. Jaka handi bat darama soinean, praka estuak eta Martens zaharkituak. Parean du bibolinaren zorroa, ia hutsik. Poltsikoetan bila hasi, eta pare bat txanpon baino ez ditut aurkitu. Bada zerbait. Bukatu du pieza, eta txanponekin hurbildu natzaio. Begi gris sakon amaigabeekin zeharkatu nau, eta irribarre egin dit. Asko leundu zaio aurpegiera; polita da zinez. Irribarrea itzuli diot, eta guztiz gorrituta geltokira iritsi, eta metrora igo naiz.
Aspaldi irakurri nuen artikulu batez oroitu naiz. Esperimentu bati buruzkoa zen: musikari ospetsu bat Londreseko metro geltokian aritu zen jotzen egun batez. Milaka pertsona pasatu ziren bere aurretik: haurrak, helduak, ikasleak, langileak, agureak... Bost bat urteko haur bat izan zen bera entzuteko gelditu zen bakarra. Mila pertsona haietatik, batek baino ez zuen denborarik edo gogorik izan gizon hura jotzen entzuteko. Bakar batek. Gau hartan bertan, musikari hark kontzertu bat eman zuen Londresko antzokirik ospetsuenean. Milaka pertsonak dirutza ordaindu zuten gizon hura jotzen entzuteko. Itxurakeria, horixe.
Zenbat eta zenbat jende talentudun izango da munduan, izen bat ez izateagatik soilik itzalpean bizi dena?

2016/03/06

Denbora opari

Eman denbora denborari
zioten;
denbora gehiegi
eman nion opari
denborari;
hainbeste,
non ni geratu bainaiz
denborarik gabe;
ezer egiteko
denborarik gabe.

2016/02/13

Bergarako amodiozko gutunen lehiaketa

Bergarako amodiozko gutunen lehiaketako sari banaketan izan naiz gaur. Patxi Zubizarreta idazlea izan da irabazle. Eta nolako irabazlea, gainera!
Eszenatokira igo da, zakutxo berde bat eta karpetatxo bat eskuan hartuta. Eskerrak eman dizkio lehenik jende guztiari, eta hizketan hasi da ondoren. Zakutxo berdea hartu du eskuartean, eta ireki egin du. Antzina, gutunak idatzi beharrean, gauzak esateko objektuak erabiltzen zirela esan, eta zakutxotik giltza bat atera du: "giltza bat oparitzeak baten bihotza irekitzeko giltza irudikatzen du". Azukre koxkor bat gero: "gozoa zara". Intxaur bat: "nire barnean zaitut". Maskor bat: "Bergaran edo Gasteizen egon arren, itsasoaren alboan sentiarazten nauzu". Masusta gorri bat: "gorritu egiten nauzu". Luma bat azkenik: "hegan eginarazten didazu". "Horixe baita gutunen helburua, ezta? Norbait hegan eramatea, nahi duzun lekuraino. Hemen doa nirea."
Gutuna irakurtzen hasi da, biolinen soinuaren harmoniari jarraituz. Artista hutsa, bai horixe!

2016/02/08

Letrak, zientziak, artea?

Ezetz; ez dela letra, zientzia edo arte kontua; ez dela soldata kontua; ez dela prestigio kontua, joder!
Egiten duzuna maitatzean dago koska, egiten duzuna maitasunez egitean! Barruan duzun hori kanpora ateratzean, azkenengo tanttara arte, zure sorkuntza eta imaginazio pittin bat ere barruan laga gabe! Kontua zure burua errespetatzea dela, zure barnean dagoen horri fidela izatea beti! Maite duzuna egitea ez da inoiz hutsala, ez da inoiz denbora galtzea! Zu zarela garrantzitsu, zu zarela zure etorkizunaren jabe; ezta aurreiritziak, ezta gainerakoen iritzia ere: zu eta ez besterik!

2016/02/01

Orri zuri baten itxaropena

Bazen ordua zaharrari agur esan eta aitonak oparitu zidan koaderno gorri bizia hasteko. Ireki, eta paperaren eta larru berriaren usaina arnastu nuen. Ba al zen orri zuri baten potentzial eta itxaropena gaindi zezakeen zerbait? Zer izan zitekeen asebetegarriagoa? Ez zen axola laster kaligrafia trauskil batek betetzea; ez zen axola nire lerroak okertzea, era sahiestezin batean eskuineko izkinarantz makurtzea; ez zen axola nik tintaz zirriborroak egitea, ezta marrazkiak nire imaginazioan baino askoz okerrago irtetea ere. Hori guztia ez zen axola. Benetan balio zuena aukera bera zen. Bizi daitekeelako bat aukera hutsez, denbora batez soilik bada ere.


- Jaqueline Kelly, El curioso mundo de Calpurnia Tate

2016/01/31

Bi aurpegiak

Bi aurpegi zituela zioten.
Ageriko aurpegia isila zen, lotsatia.
Ageriko aurpegiak ez zuen zimurrik, ezta begi-zulorik ere.
Ageriko aurpegian dena zegoen bere lekuan.
Ezkutukoak, ordea, negar egiten zuen gauero.
Ezkutukoak mina ezkutatzen zuen; oinazea, oroitzapenak, bizipenak.
Ezkutukoak laguntza eskatzen zuen oihuka, inongo zaratarik atera gabe.
Bi aurpegi zituen, zein baino zein arriskutsuagoak.




2016/01/13

Maitasun traketsa.

Nik ez dakit dantzatzen
ezta afaltzera gonbidatzen
ezta zer esan musu bat eman aurretik 
ezta zer esan larrua jo ondoren
Desastreok ez dakigu dotore maitatzen, baina gure trakestasunaren barruan goxo maitatzen dugu.









@ZarrabIrene Twitterretik jasoa eta itzulia.

2016/01/11

Hil ninduen, bizirik utzita.

Hiltzailea etorri,
eta ama,
aita,
ahizpa gaztea
eta anaia kuttuna
akabatu zituen.
Ni hantxe geratu nintzen,
etxean,
bakarrik,
hutsik.
Gainerakoak eraman zituen arren,
Ni hil ninduen gehien.

2016/01/01

Iheslaria.

Egin dezagun ihes, zioen; egin dezagun ihes elkarrekin.
Nazkatuta nago jende honekin; aldatu egin nahi dut.
Nazkatuta nago leku honekin; aske izan nahi dut.
Aske, libre; nahi dudana egin, nahi dudanean.

Gauzatxo bat ahaztu zitzaion, ordea.

Ihes egitera bultzatzen zuena alboan zeraman.
Askatasun desiratua lapurtu zion bera zen haren iheskidea.
Ez, ez zen leku kontua, ezta jende kontua ere.
Denbora, askatasuna, eta, bide batez, bihotza lapurtu ziona zen arazoetan handiena.